Voetbal en vendetta

Zaterdag staat de ouverture van de Serie A op stapel. Daarmee komt een einde aan een lange zomer van speculeren. Het goede nieuws is dat het de afgelopen maanden eens niet over Moggi en aanverwante omkoopschandalen, corruptie en fraude ging. Het slechte nieuws is dat Italiaanse clubs niet in staat zijn gebleken spelers van internationale allure aan te trekken. Het ontbrak de clubs niet aan goede wil. Galliani zei namens Milan achter Ronaldinho aan te zitten. En anders zag Berlusconi in Eto'o een alternatief. Nee, de fans hoefden zich geen zorgen te maken. Over een vertrek van Kaka naar Real viel niet te praten en die grote aankoop? Die zou er gaan komen, geen zorgen. Moratti van Inter droomde ondertussen van Thierry Henry. Ja, van wie eigenlijk niet?

Calciomercato is tijdens de warme Italiaanse zomermaanden een reuze vermakelijk fenomeen. Dagelijks uitgebreide statistieken en overzichten in de sportkranten, extra uitzendingen op televisie en speciale sites op het web. Lekker speculeren en discussieren met z'n allen. Met de Gazzetta op schoot, onder de parasol op het strand. Het gaat allesbehalve om de waarheid, het gaat om het spel. Om het drama. Het draait om trots. Om rivaliteit. Milan wil Inter ook tijdens de zomer de loef af kunnen steken, of andersom. Wie gaat waar heen, hoe groot is de kans dat Ronaldinho naar Milan komt, Suazo wel of niet naar Inter, percentage zus, percentage zo, Chivu van Roma naar Inter - welles, nietes? Zouden clubs in Nederland zich vermoedelijk maar boos maken over mogelijke onwaarheden in de krant, in Italië doen de heren clubbestuurders vrolijk aan het spel van lekken en speculeren mee. Op de eerste plaats om de eigen aanhang tevreden te stellen, want hongerige tifosi verlangen altijd naar meer en beter. Die willen top-spelers voor hun duurbetaalde seizoenkaart terug zien. Die eisen een volwaardige opvolger voor Shevchenko en geen volgevreten vedette zoals Ronaldo. De Braziliaan wordt gezien als een soort zoethoudertje. Leuk om de cugini van Inter een beetje mee te pesten. Niet meer en niet minder. Op de tweede plaats dient het gespeculeer in de media het onderhandelingsproces. Zo ging het vroeger en zo gaat het nu. Met één verschil: tot voor een paar jaar geleden was Italië hét voetbalmekka. Calcio, pasta en pecunia. En de Italiaanse fiscus kneep een oogje dicht als het om de aangifte van inkomstenbelasting ging. Die inspecteurs waren ook fan natuurlijk! Nou, wat wilde je als voetballer nog meer? Tegen de glamour en de poen van de Serie A viel in die dagen door clubs in Spanje, Engeland of Nederland gewoon niet op te boksen. Als het spel eenmaal op de wagen was, nou - PSV, Ajax of Feyenoord! - dan spaarde je je maar. Het was in de tijd dat sterren met liefde kozen voor een verblijf in de Serie A. Deze zomer gebeurde dat niet. Ergo: zelfs spelers van eigen bodem trokken weg. Zo verhuisde WK-held Grosso van Inter naar Lyon, Toni ging naar Bayern, Lucarelli naar de Oekraïene en de talentvolle Rolando Bianchi tekende voor Manchester City. Wat AZ's jongste aankoop Graziano Pelle betreft is zélfs de Holland Casino eredivisie aantrekkelijker dan de Serie A. Het moet niet veel gekker worden. Vinden ze in Italië.

De Italiaanse competitie kampt met een imago-probleem en is serieus aan inflatie onderhevig. Het logische gevolg van alle omkoopschandalen van de afgelopen jaren, de supportersrellen, het feit dat de stadions verpauperd zijn en daardoor slechts matigjes gevuld. Het ongunstige huidige belastingklimaat trekt buitenlanders evenmin over de streep. In Italië wordt nog altijd heilig geloofd in het fenomeen ritiro. Voor elke uitwedstrijd worden de spelers ver weg van vrouwen en vriendinnen opgesloten in een trainingskamp, met de Sony Playstation als enige luxe. Nou, daar word je als voetballer niet erg vrolijk van. Zoals de moderne voetballer ook een broertje dood heeft aan de straffe tactische regels die in Italië gelden. Een goal wordt in de Serie A nog altijd liever voorkomen dan gescoord. Het is een ingesleten traditie, diep verankerd in de collectieve erfelijkheidsstructuur, dat het resultaat altijd vóór het spektakel gaat. Het zal ermee te maken hebben dat calcio in Italië veel méér is dan een halszaak. Calcio is van levensbelang. Voor een kleine groep hardcore tifosi maakt dát de Serie A juist tot een interessante en intrigerende competitie, veel andere voetbalfans zoeken hun toevlucht in Engeland of Spanje waar nu eenmaal frivoler en aanvallender wordt gebald. Klopt.

Ik kan persoonlijk niet wachten tot het spektakel zaterdag weer van start gaat, al wordt de ouverture helaas al weer overschaduwd door gedoe tussen twee rivaliserende supportersgroepen. Genoa tegen Milan zou een duel tussen twee klassieke rivalen moeten zijn. Rossoblu tegen rossonero, de promovendus van vorig jaar (en tevens oudste club van Italië) tegen de winnaar van de Europa Cup I. Een prachtig affiche, maar anno 2007 draait het in de Serie A niet langer om romantische sentimenten. Zo gaat het de fans van Genoa dit weekend maar om één ding: vendetta! Eindelijk vendetta voor de moord op Vincenzo Claudio Spagnolo. De Genoa-fan werd op 29 januari 1995 door de 18-jarige Milan-ultra Simone Brasaglia neergestoken en overleed daarna aan zijn verwondingen. Uit angst voor ongeregeldheden heeft de prefect van Genova het stadion inmiddels afgesloten voor Milan-fans.

De dood van 'Spagna' is even luguber als tragisch en een direct gevolg van een jarenlange gespannen verhouding tussen beide supportersscharen. Het geruzie tussen beide groepen dateert van 1982 toen Milan in plaats van Genoa op de laatste speeldag uit de Serie A degradeerde. De club rossoblu wist die dag het vege lijf te redden, met dank aan 'zusterclub' Napoli dat een gelijkspelletje ook wel genoeg vond. Milan heeft Genoa altijd van omkoping beschuldigd. Andersom vond Genoa dat het machtige Milan niet zo moest zeuren.
Afijn, in 1995 leidde een en ander tot een enorme clash tussen ultra's buiten het stadion in Genova. Flessen en stenen vlogen over en weer door de lucht. De ene groep fans jagend op de andere in de straten rond het Marassi. Overal knokpartijen, een slagveld. Opeens besloot de piepjonge Simone Bresaglia een mes te trekken en trof daarmee de 24-jarige 'Spagna' in de hartstreek. 'Ze hebben me te pakken, ze hebben me te pakken', stamelde de Genovees terwijl hij ineenzakte. Bresaglia vluchtte daarop het stadion in. Na 38 minuten in de eerste helft werd het overlijden van Spagnolo door de speaker wereldkundig gemaakt, waarop het uit de kelen van zo'n negenhonderd Milanisti klonk: 'Hoera, één minder, één minder...lalalala'. Reden voor de geschokte spelers om collectief van het veld te stappen. Niet veel later lazen beide aanvoerders een gezamelijke verklaring voor: 'Genoa en Milan hebben besloten de wedstrijd te staken, als een teken van rouw en in de hoop dat dit soort excessen, die niets met voetbal van doen hebben, zich in de toekomst niet langer voor zullen doen'. Het was voor het eerst dat een duel in de Serie A op initiatief van de spelers zélf werd stilgelegd, maar niet voor het laatst dat 'calcio' een dodelijk slachtoffer zou maken. Vorig jaar nog kwam politie-agent Filippo Raciti om het leven tijdens de Siciliaanse derby tussen Catania en Palermo. Absurd natuurlijk, om te moeten sterven in naam van voetbal. Dat vindt ook Cosimo Spagnolo. De vader van de twaalf jaar geleden overleden Vicenzo deed deze week een dramatische oproep aan beide supportersgroepen om het verleden te laten rusten. Om het duel, dat voor het eerst sinds 1995 wordt gespeeld, niet aan te grijpen voor welke vorm van vendetta dan ook. 'Ik wil niet nog meer pijn moeten lijden. Ik kan meer geweld niet aan. Ik heb een zoon verloren vanwege een voetbalwedstrijd. Het is absurd om zo te moeten sterven. Dat zeg ik tegen alle voetbalfans in Italië, niet alleen tegen de fans van Milan en Genoa. Als er zondag toch wat voorvalt, zou ik me ontzettend verraden voelen'.

Cosimo Spagnolo heeft volkomen gelijk natuurlijk. Laat de Italiaanse voetbalfans daarom in Godsnaam naar hem luisteren. Spagnolo's oproep verdient gehoorzaming. Die man heeft genoeg geleden. En als de Serie A dit jaar daadwerkelijk gevrijwaard kan blijven van geweld en dodelijke slachtoffers, dan kan het zomaar eens een hemeltergende mooie voetbalcompetitie worden. Forza ragazzi.