Neo-Subbuteo

Alessandro Benedetti knipte een zwart aktekoffertje open en haalde tien miniatuurvoetballers van Ajax tevoorschijn. Plus Edwin van der Sar die vastgeplakt was op een plastic stokje. Dit was het beroemde kampioenselftal van Ajax uit 1995, door Benedetti met de hand geschilderd. Eén van zijn lievelingssets, net als het Nederlands elftal van 1988. Benedetti kon de namen en rugnummers zo opdreunen; Van Breukelen, Van Aerle, Van Tiggelen, Rijkaard, Gullit en Van Basten. Het was een geweldig priegelwerk geweest, vanwege het rastahaar van Gullit en die vreemde gevlamde shirts, maar het Oranje uit 1988 is het pronkstuk uit zijn collectie.

Edilio Parodi, de Italiaanse importeur uit Genua, belde ooit op om te vragen wat het elftal moest opleveren. Maar dacht je dat de jongens te koop waren? Voor geen goud. Toen vroeg Parodi of Benedetti zijn kampioenselftal beschikbaar wilde stellen voor de overzichtstentoonstelling 50 jaar Subbuteo. Dat mocht wel.

Subbuteo werd in 1946 bedacht door de Engelsman Peter Adolph. Het is een miniatuurvoetbalspel waarbij de bal wordt geraakt door met de wijsvinger te knippen tegen een driedimensionaal voetballertje op een soort halve maan.

'Flick to kick', zoals de slogan luidde. Tijdens de jaren zeventig en tachtig groeide Subbuteo uit tot een enorme rage. Benedetti kreeg het spel begin jaren zeventig kado met de Kerst. Een prachtige doos met teams in rood en blauw, doeltjes, een plastic bal en een groen vilten laken als speelveld. Hij was verkocht. Uren hing Benedetti met vriendjes boven een tafel op zolder. En maar knippen met die vingers, schaven aan de techniek. Vrije trappen nemen en penalty's. Ingooien, uithalen, aanvallen. Zo snel mogelijk. Oppassen voor buitenspel. Net echt.

Tijdens de hoogtijdagen speelden zo'n zeven miljoen Italianen Subbuteo. Hele kampioenschappen werden nagespeeld. Van de Serie A tot Europese wedstrijden en internationale kampioenschappen aan toe. In miniatuurstadions met lichtmasten en met fans. Zo kon het gebeuren dat in 1974 in München toch een Nederlander wereldkampioen werd. Dick Rietveld versloeg tijdens de finale op de vierkante centimeter de Engelsman Dent, 2-1.

Begin jaren negentig werd het verval ingezet. Subbuteo had een stoffig imago en jonge jongens knipten liever met de knoppen van een Nintendo. In 2000 viel het doek. Producent Waddingtons hield ermee op. Een Amerikaanse speelgoedfabrikant kwam daarna nog wel met een variant, maar de echte Subbuteo-fan vond het maar niks. ,,Het onderstel van de voetballers werd vergroot. Ze kieperen minder snel om, glijden beter. Voor Subbuteo heb je echt techniek nodig, voor het moderne tafelvoetbal niet. Dat kan iedereen. Vergelijk het met het verschil tussen Serie A en Serie C1,'' aldus Benedetti. Maar er is goed nieuws.

In Italië is het ouderwetse Subbuteo weer in opmars sinds nostalgische fans op vrijdag reproducties kunnen sparen bij de aankoop van weekblad Panorama. Wereldkampioen Italië was de eerste uitgave en vanaf vandaag ligt het Argentijnse elftal in de kiosk.

In Lucca worden sinds kort weer toernooitjes georganiseerd, zoals maandag in een jongerencentrum net buiten de stad. Benedetti, achtvoudig Toscaans kampioen, had er vanuit Montecatini speciaal de auto voor gepakt. En nu stond hij hier dan, na al die jaren. Zesenveertig inmiddels en opnieuw in een finale.

Zijn Ajax-setje stond er mooi opgeblonken bij dankzij een extra pufje siliconenspray, tevens voor meer glijvermogen. Benedetti hing over de tafel. Hij keek geconcentreerd naar de bal en naar de keeper van de tegenpartij. Die bewoog wat nerveus op en neer op zijn stokje. Daarna haalde hij uit met zijn magische vinger. Tok! Het balletje stuiterde op van de grond, zwierde met effect over de muur en belandde buiten het bereik van de keeper in de linkerbovenhoek: 4-0. Einde wedstrijd. Flick to kick!