Il Re di Fiandre

Ik hing van de week met Fiorenzo Magni aan de telefoon in verband met een voorbeschouwing op de Ronde van Vlaanderen, een verhaal dat later deze week in het Algemeen Dagblad verschijnt. 86 jaar oud inmiddels vertelde de wielerheld met plezier over de drie opeenvolgende Rondes die hij tussen 1949 en 1951 op zijn naam schreef. In het geheugen vielen nog geen gaten. De Toscanaccio lepelde de ene na de andere kleurrijke anecdote op. Over ene De Bets of De Biets, een Belgische Zesdaagse-renner en diens vrouw die hem onderdak boden in een tamelijk armetierig pension in Gent. Maar ach, wat zou het? En goh, wat waren die mensen vriendelijk en gastvrij geweest, zei Magni. Dat gold ook voor een macanicien die hem tijdens de koers bijstond. Die houten wielen met dikke tubes onder zijn fiets sleutelde en een stijver stuurtje op het frame schroefde. Zonder die man had Magni de koers nooit gewonnen. Hij stak hem tijdens de bevoorrading twee bidonnen met warme thee in handen. 'Ineens zag ik hem staan, hij stond te zwaaien met die boracce. Dat vergeet ik nooit meer'. Had Magni de naam van de mecanicien nog maar paraat. Hij zou de beste man zó graag nog eens willen ontmoeten. Over de pavé's gesproken. 'Brutto!!!', tetterde Magni aan de andere kant van de lijn. 'Dat ze ons dáár overheen wilden sturen...'. Hij lachtte. 'Ik had in mijn leven nog nooit een pavé gezien. Dat soort klinkerweggetjes bestaan in Italië helemaal niet'.

Mooie man, Magni. Daar kwam ik vorig jaar al achter toen ik samen met Jean Nelissen bij de oud-renner op bezoek ging in Monza, in verband met een filmpje voor de Avondetappe van de NOS. Magni leidde ons rond door de showroom van zijn Opel-garage, showde trots zijn collectie oldtimers en sprak vol vuur over zijn wielercarriere. Ja, hij kon afdalen als de beste. Als een baksteen raasde Magni gewoonlijk naar beneden. Als een dolleman. Daar had Wim van Est alles van af geweten, zei Magni: 'Die probeerde tijdens de afdaling van de Aubisque in mijn spoor te blijven, met de duikelpartij in het ravijn tot gevolg...'. Een schaterlach. 'O Dio, is van Est dood? Poverino. Daar kon je mee lachen, met Van Est, nou!' Nee, hij had het niet erg gevonden dat hij in Italië ook wel 'il terzo uomo' (de derde man) werd genoemd omdat Magni in de rangschikking nu eenmaal ná Coppi en Bartali kwam. Het feit dat 'de Kale' ondanks de aanwezigheid van de twee grootste kampioenen die het Italiaanse wielrenner ooit heeft voortbracht, tóch grote koersen wist te winnen (zoals de Giro d'Italia in 1948, 1951 en 1955) zei wat hem betreft veel meer. Jean en ik knikten instemmend naar de man achter het bureau, die in zijn Italiaanse maatkostuum een verpletterende indruk maakte. Hoe kon je het daar mee oneens zijn? Bovendien: hier zat verdomme niet zomaar de eerste de beste. Ok, Magni was geen campionissimo zoals Coppi maar dan toch zeker ook een kampioen, een wielerheld.

Niet dat er in Italië altijd zo eenduidig over Magni gedacht werd. Hij werd vaak afgeschilderd als een geldwolf omdat hij als eerste renner een privé-sponsor (Nivea) introduceerde in het peloton. Over Magni werd gefluisterd dat hij een zwarthemd, een fascist was. Hij zou tijdens de Tweede Wereldoorlog Partizanen en andere politieke tegenstanders hebben verraden om het Il Duce te doen behagen. Er werd nimmer wat bewezen, maar zijn naam raakte hoe dan ook bezoedeld. Het volk koos ondertussen liever de kant van Coppi en Bartali, twee wielerheiligen. Dat ook Magni anno 2007 wordt gekoesterd als een absolute held heeft te maken met zijn optreden tijdens de Giro d'Italia van 1956. Magni vocht dat jaar verbeten duels uit met de Luxemburgse kleimgeit Charly Gaul, met als inzet de roze trui. Helaas sloeg het noodlot toe tijdens een van de laatste etappes. Richting Bologna kieperde Magni van de fiets en brak zijn sleutelbeen. De renner weigerde uit de koers te stappen. Kwestie van doorbijten. In letterlijke zin. Doorbijten op een lintje dat Magni's mecanieker Alberto Masi de volgende ochtend aan het stuur van diens fiets had gemonteerd. Door tijdens de slotetappe het lint stevig aan te halen met het gebit, kon Magni tóch druk houden op het stuur tijdens afdalingen en beklimmingen en op die manier stelde hij zowaar de tweede plek veilig in eindklassement. Het roze ging in Milaan naar Charly Gaul, maar de bloemen en de bewondering waren voor Fiorenzo Magni. Die veroverde die dag veel meer dan alleen het zilver. Magni veroverde met zijn heldhaftige optreden eindelijk de harten van de Italiaanse fans.

In Belgie had Magni zich al veel eerder onsterfelijk gemaakt. De Italiaan was vanaf 1949 drie keer op een rij de sterkste tijdens Vlaanderens mooiste. Dat is wat hoor. Niet voor niets ontvangt Magni nog regelmatig brieven van Belgische fans die vragen om een foto met handtekening. Bijna zestig jaar na zijn eerste overwinning! Is dat niet incredibile? Johan Museeuw mag dan de Leeuw van Vlaanderen zijn, Fiorenzo Magni is de enige echte Re di Fiandre, de Koning van Vlaanderenland! Voorlopig dan. Want mocht Tom Boonen aanstaande zondag winnen dan moet die ere-titel voortaan gedeeld. Magni: 'Vroeger zou ik daar moeite mee hebben gehad , maar inmiddels niet meer. Ik gun het Boonen'. Il Re zit op Paaszondag in ieder geval thuis voor de buis om maar geen minuut van het wielerspektakel te hoeven missen. 'Ik heb alle afspraken afgezegd!' Zo is dat. Ik ook. Op de Hoogmis van het Belgische wielrennen! En een zalig Pasen allemaal.